Mogelijke oplossingen voor blaasproblemen
Behandelingen voor blaasstoornissen
Voordat je gaat beginnen, is het belangrijk dat een zorgprofessional de diagnose stelt en een behandelplan maakt samen met jou.
Als jouw blaasgezondheid negatief wordt beïnvloed door MS, zijn er veel verschillende dingen die je kunt proberen om de controle over jouw blaas terug te krijgen. Sommige zijn eenvoudige veranderingen in levensstijl, zoals aanpassingen in eetpatroon of basisoefeningen voor de blaas die je vandaag al kunt proberen uit te voeren. Mochten deze therapieën onvoldoende werken dan zijn er ook andere mogelijke oplossingen/ behandelingen. Het is belangrijk dat je veranderingen altijd eerst met jouw arts bespreekt.
Op deze pagina vind je een overzicht van verschillende behandelingen die beschikbaar zijn voor de blaas, zodat je zo goed mogelijk geïnformeerd bent wanneer je de eerste stappen zet om jouw blaassymptomen beter te beheren.
Geen controle over je blaas?
Of helemaal niet meer kunnen plassen? Blaasproblemen komen helaas vaak voor bij MS. De meeste mensen met MS krijgen in de loop van hun leven blaasproblemen. Deze kunnen erg vervelend zijn. Wat zijn de behandelmogelijkheden?
In deze nieuwe video krijg je informatie en praktische tips en vertellen uroloog Alexander Stillebroer en ervaringsdeskundige Jelske Oosterhof over de impact van blaasproblemen op je dagelijks leven.
Behandelingen die je kunt krijgen
Behandelingen waar je vaak mee begint bij een overactieve blaas zijn bijvoorbeeld: blaastraining, kegeloefeningen, aanpassing van het soort eten en drinken dat je neemt en op welk moment en medicatie. Het is belangrijk om dit altijd met jouw arts te overleggen, welk type behandeling(en) voor jou passend kunnen zijn, omdat dit afhankelijk is van jouw individuele situatie en blaassymptomen.
Er zijn verschillende wetenschappelijke onderzoeken gedaan naar de werking van behandelingen die hierboven genoemd worden. Hieruit blijkt dat sommige mensen met MS goed geholpen zijn met een programma van deze behandelingen1.
Opnieuw trainen van de blaas
Het opnieuw trainen van de blaas is een vorm van gedragstherapie die je helpt de controle over jouw blaas terug te krijgen. Na verloop van tijd kan het opnieuw trainen van de blaas je helpen. Bijvoorbeeld om de periodes tussen toiletbezoeken te verlengen, meer urine in jouw blaas te kunnen houden en je meer controle te geven over de drang om te plassen. Dit kan helpen om noodsituaties en lekongelukjes te voorkomen. Er zijn verschillende technieken voor het trainen van de blaas die je kunt gebruiken.
Een mogelijke techniek is bekkenbodemfysiotherapie (BBFT). Uit onderzoek blijkt dat deze therapie kan ondersteunen bij vrouwen met MS2. Je zorgprofessional kan advies geven of deze behandeling bij jou past.
Plannen wanneer je wilt plassen...
... is een effectieve manier om te beginnen. Zoek eerst uit hoe vaak je naar het toilet gaat. Het bijhouden van eenvoudige notities of het invullen van ons handige blaasdagboek geeft je dit overzicht. Voeg daar vervolgens een kleine hoeveelheid tijd aan toe. Als je bijvoorbeeld ziet dat je elk uur naar het toilet gaat, plan je de toiletpauzes in op 1 uur en 15 minuten na elkaar. Wees streng voor jezelf en gebruik het toilet op dit geplande tijdstip, zelfs als je op dat moment de drang niet voelt. Na enige tijd kun je de tijd tussen de pauzes verlengen.
Jouw plas langer ophouden...
... is een goede manier om jouw blaas opnieuw te trainen. Wanneer je de drang voelt om naar het toilet te gaan, probeer je plas dan nog 5 minuten langer op te houden. Verbeter na verloop van tijd de uitsteltijd voor jouw toiletbezoek. Als je gewoon niet kunt wachten, ga dan naar het toilet, maar probeer streng te zijn met de hoeveel speling die je jezelf geeft.
Het uitvoeren van kegeloefeningen...
... kan zowel mannen als vrouwen helpen. Deze oefeningen versterken de spieren die je gebruikt om de urinestroom te starten en te stoppen. Om een kegeloefening te doen, span je jouw spieren aan die je normaal gebruikt om te stoppen met plassen. Houd de aanspanning 5 seconden vol en ontspan dan 5 seconden. Verhoog na verloop van tijd je aanspanningstijd tot 10 seconden, met 10 seconden rust. Probeer een serie van 3 keer 10 aanspanningen per dag.
Wijzig jouw eetpatroon en vochtinname
Je kunt in de verleiding komen om minder te drinken wanneer jouw blaassymptomen verergeren, maar in feite kan niet genoeg drinken een negatieve invloed hebben op je blaasproblemen. Probeer in plaats daarvan je vochtinname en jouw toiletbezoeken te plannen om betere controle te krijgen.
Het eten van gezonde voeding en een gebalanceerd eetpatroon is altijd goed voor de gezondheid van jouw blaas en darmen en kan jouw algehele welzijn verbeteren.
Voorgeschreven medicatie
Mensen met MS en een overactieve blaas kunnen medicatie voorgeschreven krijgen. Deze medicatie staat ook wel bekend als anticholinergica. Dit blokkeert de signalen die de detrusorspier (spier die het legen van de blaas regelt) krijgt om samen te trekken. Dit vermindert dan de drang om alsmaar naar het toilet te gaan.
Verdere behandelingen voor het beheersen van blaassymptomen
Een andere optie die de zorgprofessional voor kan stellen is om meer invasieve behandelingen te proberen. Hiermee bedoelen we een medische handeling waarbij een hulpmiddel in het lichaam wordt gebracht.
Omdat MS een neurologische aandoening is, kan je te maken krijgen met een neurogene blaasstoornis of het achterblijven van urine in de blaas (retentie). Als dit voor jou van toepassing is, wordt regelmatige katheterisatie vaak beschouwd als de beste methode voor het behandelen van jouw blaasprobleem. Bij katheteriseren breng je een smalle buis tijdelijk in de plasbuis om de blaas te legen wanneer dat nodig is. Nadat de blaas leeg is, wordt de katheter weer uit de plasbuis gehaald. Voor een overactieve blaas kan botox of sacrale zenuwstimulatie worden voorgesteld.
Botox-injecties kunnen overactiviteit van de blaas verminderen
Om overactiviteit van de blaas te behandelen, wordt soms een behandeling voorgesteld met botulinetoxine (botox) die in de blaas wordt geïnjecteerd. Dit zal de blaas ontspannen en onvrijwillige samentrekkingen van de blaasspieren voorkomen. Een bijwerking van deze behandeling is voor sommige mensen echter een verminderd vermogen van de blaas om zich volledig te legen. Als de blaas na het toiletbezoek nog urine vasthoudt, dan moet de persoon mogelijk zelf katheteriseren. Een behandeling met botox is niet permanent en moet om de 6-12 maanden worden herhaald.
Sacrale zenuwstimulatie kan overactiviteit van de blaas verminderen
Een andere behandeling die op sommige plaatsen wordt gebruikt om overactiviteit van de blaas tegen te gaan, bestaat uit stimulatie van de sacrale zenuw. Deze bevindt zich helemaal onderin de ruggengraat. Hiervoor wordt een elektronisch apparaatje geïmplanteerd, meestal net onder de huid in de bovenbil. Een dunne draad wordt daarnaast in de onderrug aangebracht en met een batterij op het apparaatje aangesloten. Dit hulpmiddel helpt om defecte elektrische signalen die tussen je blaas en hersenen worden doorgegeven te corrigeren, en wijzigt daardoor de manier waarop je blaas zich gedraagt. De behandelend uroloog kan aangeven of dit een geschikte oplossing zou kunnen zijn voor jouw situatie. Vanwege de achteruitgang van de conditie van mensen met MS, is de behandeling niet altijd even effectief voor deze aandoening3.
Wil je meer weten over hoe de blaas signalen verzendt en ontvangt? Bekijk hier onze speciale pagina:
Katheterisatie
Als jouw blaas urine vasthoudt, of je leeft met een neurogene blaasstoornis, kan katheterisatie vaak de ondersteuning bieden die je nodig hebt. Een urinekatheter is een flexibele holle buis, die in de blaas wordt geleid om urine af te voeren. Er zijn verschillende soorten katheters die kunnen worden gebruikt om de blaas te legen. Je hebt katheters waarbij je geleerd wordt ze zelf in te brengen elke keer als je wilt plassen (eenmalige katheters) en je hebt katheters die ingebracht worden door een zorgprofessional en die een aantal weken blijven zitten (verblijfskatheters).
Zelfkatheterisatie met eenmalige katheters: de voorkeursmethode voor het legen van de blaas
Een eenmalige katheter is een flexibele holle buis om ervoor te zorgen dat deze gemakkelijk in de blaas kan worden ingebracht. Volgens de richtlijnen ‘neurogene blaas’ is Zelfkatheterisatie in Nederland de voorkeursmethode voor het legen van de blaas als je met urineretentie leeft Dit komt omdat deze katheters net lang genoeg worden ingebracht om de blaas te legen en vervolgens worden verwijderd. Het gebruik van eenmalige katheters weerspiegelt de normale blaasfunctie zoveel mogelijk: de blaas slaat nog steeds urine op; er wordt niets permanent ingebracht en de katheter functioneert alleen om het natuurlijke legingsproces mogelijk te maken.
Daarnaast wordt katheteriseren gezien als minimaal invasieve methode, omdat de katheter na het legen van de blaas direct weer wordt verwijderd.
Referenties
1. Khan, F., et al 2010. ‘A randomised controlled trial: outcomes of bladder rehabilitation in persons with multiple sclerosis’. J Neurol Neurosurg Psychiatry, 2010. 81(9): p. 1033-8.]
2. Lucio, A.C., et al 2010. ‘Pelvic floor muscle training in the treatment of lower urinary tract dysfunction in women with multiple sclerosis’. Neurourol Urodyn, 2010. 29(8): p. 1410-3]
3. Chaabane, W., et al 2011. ‘Sacral neuromodulation for treating neurogenic bladder dysfunction: clinical and urodynamic study’. Neurourol Urodyn, 2011. 30(4): p. 547-50.]